AI Ethics & Responsible Development Framework

Model yönetişimi, veri adaleti ve sürekli denetim

Yapay zeka projelerinde etik prensipler ürün tasarımına aynı anda dahil edilmelidir. Bu çerçeve adil veri kümeleri, açıklanabilirlik ve denetim ritimlerini kapsıyor. Bu yol haritası AI product lead profiline yönelik hazırlanmış olup MLflow, Great Expectations, Azure OpenAI araçlarıyla uygulanabilir.

Adil Veri Yaşam Döngüsü

Veri setinin kaynakları, etiketleyen kişilerin çeşitliliği ve sapma metrikleri kaydedilmezse adalet sağlanamaz.

• Bias ölçümlerini veri sözlüğüne yazmak
• Eğitim seti sürümlerini şeffaflaştırmak
• Erişim loglarını saklamak

Model İzlenebilirliği

Model kartları yalnızca doküman değil; dağıtımla aynı pipeline’da yayınlanan sözleşmelerdir.

• Model kartlarını MLflow ile versiyonlamak
• Açıklanabilirlik metriklerini release notuna eklemek
• Canary dağıtımları etik kriterlere göre izlemek

Sürekli Denetim

Ekipler etik aksiyonları quarterly değerlendirmeye değil, release ritmine bağladığında sorumluluk kalıcı olur.

• Risk komitesini sprint review’a davet etmek
• Incident raporlarına etik etiketleri eklemek
• Kullanıcı geri bildirimlerini etik backlog’da toplamak

Başarı Metrikleri

• Bias metriği: -%18 — Yeni veri pipeline’ı sonrası sapma azaldı.
• Model kartı kapsamı: %100 — Tüm dağıtımlar kart ile yayınlandı.
• Etik incident: 0 — Denetim ritmiyle sorunlar erken yakalandı.

Kod Örneği — Great Expectations ile fairness testi

expectation_suite = context.get_expectation_suite('fairness')
result = validator.expect_column_kl_divergence_to_be_less_than(
  column='prediction',
  partition_object={'values': [0, 1], 'weights': [0.5, 0.5]},
  threshold=0.1,
  result_format='SUMMARY'
)

Uygulama Kontrol Listesi

• Veri sözlüğüne bias metrikleri ekle.
• Model kartlarını release pipeline’ına bağla.
• Etik risk komitesini sprint review’a dahil et.
• Kullanıcı geri bildirimlerini etik backlog’unda topla.
• Incident raporlarını etik etiketlerle sınıflandır.

Anahtar odaklar: ai ethics, responsibility, governance.